‘‘ยสฺสตฺถาย ปพฺพชิตา, อคารสฺมานคาริยํ;

โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต, สพฺพสํโยชนกฺขโยฯ

[89]

‘‘อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ, ปฏิภาเน ตเถว จ;

ญาณํ เม วิมลํ สุทฺธํ, พุทฺธเสฏฺฐสฺส วาหสาฯ

[90]

‘‘สงฺการกูฏา อาหิตฺวา, สุสานา รถิยาปิ จ;

ตโต สงฺฆาฏิกํ กตฺวา, ลูขํ ธาเรมิ จีวรํฯ

[91]

‘‘ชิโน ตสฺมิํ คุเณ ตุฏฺโฐ, ลูขจีวรธารเณ;

ฐเปสิ เอตทคฺคมฺหิ, ปริสาสุ วินายโกฯ

[92]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสวาฯ

[93]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[94]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ กิสาโคตมี ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ

กิสาโคตมีเถริยาปทานํ ทุติยํฯ

3. ธมฺมทินฺนาเถรีอปทานํ

[95]

‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพธมฺมาน ปารคู;

อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโกฯ

[96]

‘‘ตทาหํ หํสวติยํ, กุเล อญฺญตเร อหุํ;

ปรกมฺมการี อาสิํ, นิปกา สีลสํวุตาฯ

[97]

‘‘ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺส, สุชาโต อคฺคสาวโก;

วิหารา อภินิกฺขมฺม, ปิณฺฑปาตาย [ปตฺตมาทาย (ก.)] คจฺฉติฯ

[98]

‘‘ฆฏํ คเหตฺวา คจฺฉนฺตี, ตทา อุทกหาริกา;

ตํ ทิสฺวา อททํ ปูปํ, ปสนฺนา เสหิ ปาณิภิฯ

[99]

‘‘ปฏิคฺคเหตฺวา ตตฺเถว, นิสินฺโน ปริภุญฺชิ โส;

ตโต เนตฺวาน ตํ เคหํ, อทาสิํ ตสฺส โภชนํฯ

[100]

‘‘ตโต เม อยฺยโก ตุฏฺโฐ, อกรี สุณิสํ สกํ;

สสฺสุยา สห คนฺตฺวาน, สมฺพุทฺธํ อภิวาทยิํฯ

[101]

‘‘ตทา โส ธมฺมกถิกํ, ภิกฺขุนิํ ปริกิตฺตยํ;

ฐเปสิ เอตทคฺคมฺหิ, ตํ สุตฺวา มุทิตา อหํฯ

[102]

‘‘นิมนฺตยิตฺวา สุคตํ, สสงฺฆํ โลกนายกํ;

มหาทานํ ททิตฺวาน, ตํ ฐานมภิปตฺถยิํฯ

[103]

‘‘ตโต มํ สุคโต อาห, ฆนนินฺนาทสุสฺสโร [ฆนนินฺนาทสุสฺสเร (ก.)];

‘มมุปฏฺฐานนิรเต, สสงฺฆปริเวสิเกฯ

[104]

‘‘‘สทฺธมฺมสฺสวเน ยุตฺเต, คุณวทฺธิตมานเส;

ภทฺเท ภวสฺสุ มุทิตา, ลจฺฉเส ปณิธีผลํฯ

[105]

‘‘‘สตสหสฺสิโต กปฺเป, โอกฺกากกุลสมฺภโว;

โคตโม นาม โคตฺเตน, สตฺถา โลเก ภวิสฺสติฯ

[106]

‘‘‘ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา, โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา;

ธมฺมทินฺนาติ นาเมน, เหสฺสติ สตฺถุ สาวิกา’ฯ

[107]

‘‘ตํ สุตฺวา มุทิตา หุตฺวา, ยาวชีวํ มหามุนิํ;

เมตฺตจิตฺตา ปริจริํ, ปจฺจเยหิ วินายกํฯ

[108]

‘‘เตน กมฺเมน สุกเตน, เจตนาปณิธีหิ จ;

ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ

[109]

‘‘อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป, พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส;

กสฺสโป นาม โคตฺเตน, อุปฺปชฺชิ วทตํ วโรฯ

[110]

‘‘อุปฏฺฐาโก มเหสิสฺส, ตทา อาสิ นริสฺสโร;

กาสิราชา กิกี นาม, พาราณสิปุรุตฺตเมฯ

[111]

‘‘ฉฏฺฐา ตสฺสาสหํ ธีตา, สุธมฺมา อิติ วิสฺสุตา;

ธมฺมํ สุตฺวา ชินคฺคสฺส, ปพฺพชฺชํ สมโรจยิํฯ

[112]

‘‘อนุชานิ น โน ตาโต, อคาเรว ตทา มยํ;

วีสวสฺสสหสฺสานิ, วิจริมฺห อตนฺทิตาฯ

ตติยํ ภาณวารํฯ

[113]

‘‘โกมาริพฺรหฺมจริยํ , ราชกญฺญา สุเขธิตา;

พุทฺโธปฏฺฐานนิรตา, มุทิตา สตฺต ธีตโรฯ

[114]

‘‘สมณี สมณคุตฺตา จ, ภิกฺขุนี ภิกฺขุทายิกา;

ธมฺมา เจว สุธมฺมา จ, สตฺตมี สงฺฆทายิกาฯ

[115]

‘‘เขมา อุปฺปลวณฺณา จ, ปฏาจารา จ กุณฺฑลา;

โคตมี จ อหญฺเจว, วิสาขา โหติ สตฺตมีฯ

[116]

‘‘เตหิ กมฺเมหิ สุกเตหิ, เจตนาปณิธีหิ จ;

ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ

[117]

‘‘ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ, คิริพฺพชปุรุตฺตเม;

ชาตา เสฏฺฐิกุเล ผีเต, สพฺพกามสมิทฺธิเนฯ

[118]

‘‘ยทา รูปคุณูเปตา, ปฐเม โยพฺพเน ฐิตา;

ตทา ปรกุลํ คนฺตฺวา, วสิํ สุขสมปฺปิตาฯ

[119]

‘‘อุเปตฺวา โลกสรณํ, สุณิตฺวา ธมฺมเทสนํ;

อนาคามิผลํ ปตฺโต, สามิโก เม สุพุทฺธิมาฯ

[120]

‘‘ตทาหํ อนุชาเนตฺวา, ปพฺพชิํ อนคาริยํ;

น จิเรเนว กาเลน, อรหตฺตมปาปุณิํฯ

[121]

‘‘ตทา อุปาสโก โส มํ, อุปคนฺตฺวา อปุจฺฉถ;

คมฺภีเร นิปุเณ ปญฺเห, เต สพฺเพ พฺยากริํ อหํฯ

[122]

‘‘ชิโน ตสฺมิํ คุเณ ตุฏฺโฐ, เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ;

‘ภิกฺขุนิํ ธมฺมกถิกํ, นาญฺญํ ปสฺสามิ เอทิสิํฯ

[123]

‘ธมฺมทินฺนา ยถา ธีรา, เอวํ ธาเรถ ภิกฺขโว’;

‘‘เอวาหํ ปณฺฑิตา โหมิ [ชาตา (สี.), นาม (สฺยา.)], นายเกนานุกมฺปิตาฯ

[124]

‘‘ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา, กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ;

โอหิโต ครุโก ภาโร, ภวเนตฺติ สมูหตาฯ

[125]

‘‘ยสฺสตฺถาย ปพฺพชิตา, อคารสฺมานคาริยํ;

โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต, สพฺพสํโยชนกฺขโยฯ

[126]

‘‘อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ, ทิพฺพาย โสตธาตุยา;

ปรจิตฺตานิ ชานามิ, สตฺถุสาสนการิกาฯ

[127]

‘‘ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ, ทิพฺพจกฺขุ วิโสธิตํ;

เขเปตฺวา อาสเว สพฺเพ, วิสุทฺธาสิํ สุนิมฺมลาฯ

[128]

‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสวาฯ

[129]

‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

[130]

‘‘ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

อิตฺถํ สุทํ ธมฺมทินฺนา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติฯ

ธมฺมทินฺนาเถริยาปทานํ ตติยํฯ

4. สกุลาเถรีอปทานํ

[131]

‘‘ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน, สพฺพธมฺมาน ปารคู;

อิโต สตสหสฺสมฺหิ, กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโกฯ

[132]

‘‘หิตาย สพฺพสตฺตานํ, สุขาย วทตํ วโร;

อตฺถาย ปุริสาชญฺโญ, ปฏิปนฺโน สเทวเกฯ

[133]

‘‘ยสคฺคปตฺโต สิริมา, กิตฺติวณฺณคโต ชิโน;

ปูชิโต สพฺพโลกสฺส, ทิสาสพฺพาสุ วิสฺสุโตฯ

[134]

‘‘อุตฺติณฺณวิจิกิจฺโฉ โส, วีติวตฺตกถํกโถ;

สมฺปุณฺณมนสงฺกปฺโป, ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํฯ

[135]

‘‘อนุปฺปนฺนสฺส มคฺคสฺส, อุปฺปาเทตา นรุตฺตโม;

อนกฺขาตญฺจ อกฺขาสิ, อสญฺชาตญฺจ สญฺชนีฯ

[136]

‘‘มคฺคญฺญู จ มคฺควิทู, มคฺคกฺขายี นราสโภ;

มคฺคสฺส กุสโล สตฺถา, สารถีนํ วรุตฺตโมฯ

[137]

‘‘มหาการุณิโก สตฺถา, ธมฺมํ เทเสสิ นายโก;

นิมุคฺเค กามปงฺกมฺหิ, สมุทฺธรติ ปาณิเนฯ

[138]

‘‘ตทาหํ หํสวติยํ, ชาตา ขตฺติยนนฺทนา;

สุรูปา สธนา จาปิ, ทยิตา จ สิรีมตีฯ

[139]